In FolkIt vanavond drie groepen uit Tsjechië: Ba.fnu, BraAgas en Gothart.
BraAgas is een Tsjechische groep die voornamelijk uit vrouwen bestaat en opgericht is in 2007. Ze spelen, en zingen vooral, Scandinavische, middeleeuws- Sefardische en traditioneel Tsjechische muziek. Van hen hoort u als eerste het Spaanse Asentada en mi ventana.
Daarna is het de beurt aan een andere Tsjechische groep die, net als BraAgas, begon met middeleeuwse muziek: Gothart. Enkele ex-leden van Gothart zijn trouwens ook te horen als gastmuzikant op de CDs van BraAgas. Gothart werd opgericht in 1993 en hield zich in het begin dus bezig met middeleeuwse muziek. Dat veranderde toen in 1999 de CD ‘Adio querida’ verscheen met daarop stukken in Balkan-stijl.
Tenslotte stukken van het eveneens Tsjechische groep: Ba.fnu, voluit Balfolk Nuevo. De groep begon in 2012 in het Balfolk-circuit. Het trio maakte tot nu toe 3 CDs met muziek met een hoog electronisch gehalte. De geluidsfragmenten die daarin vaak te horen zijn laten over hun politieke opvattingen weinig misverstanden bestaan. Muzikale invloeden zijn er van buiten Tsjechië, met een speciale plaats voor de Bretonse muziek.
Vandaag in FolkIt! aandacht voor Triakel: een Zweeds folk-trio bestaande uit Kjell-Erik Eriksson (viool) en Janne Strömstedt (o.a. harmonium). Beiden zijn bekend van Hoven Droven, de Zweedse band die centraal stond in de FolkIt van 9 augustus. Hun samenwerking was, volgens overleveringen, het gevolg van een verloren weddenschap op oudejaarsavond 1994. Tòch smaakte dat optreden op 1 januari 1995 naar meer. Het duo werd kort daarna uitgebreid met Emma Härdelin. Zij was zangeres van Garnarma en als zodanig te horen in de FolkIt van 12 juli jongstleden. Er werd meteen een naam bedacht: Triakel, een zoete drop-soort in een Zweeds dialekt. Overigens bestaan de genoemde bands een hele tijd naast mekaar.
Hoven Droven en Garnarma vermengen o.a. rock- en heavy metal- (en soms jazz-) invloeden met folk. Triakel, daarentegen, zoekt aansluiting met de folklore, met hoofdrollen voor akoestische viool en harmonium. Thema’s zijn liefde, sex, moord en dwaasheid en de volksmuziek uit, vooral, Noord Zweden is daarbij het vertrekpunt.
Op Innan gryningen (‘Voor zonsopgang’) is Benny Andersson op accordeon. Benny is ook bekend van het Zweedse ABBA. Hij heeft zich overigens niet structureel verbonden met Triakel.
playlist:
Triakel. Skolsang. (Thyra, 2014; 02:50)
Triakel. Den Gruvlige Kniven I Delsbo. (Händelser I Nord, 2019; 03:54)
Triakel. Veit (Where D’you Think…?). (Sånger från 63° N, 2004; 02:23)
Triakel. Postrånet Vid Säivis. (Händelser I Nord, 2019; 02:51)
Jaren geleden, toen ik begon eens per maand een aflevering van FolkIt samen te stellen, had ik een paar plannen. Eén daarvan was om een programma te maken over Csókolom en Anti von Klewitz. Immers: zo’n tien jaar geleden heb ik een paar concerten gezien die veel indruk op me maakten. Echter: pogingen om weer met ze in contact te komen mislukten steeds. Daarom besloot ik een paar maanden geleden dat de december-aflevering er moest komen, desnoods zonder ruggespraak met de hoofdpersoon. Wie schetst mijn verbazing toen ik, terwijl ik het programmamateriaal de dag ervoor had ingeleverd, ineens tòch antwoord kreeg op mijn mail. Ik was geïnteresseerd in Anti’s verleden omdat ik hoopte daar een verklaring te vinden voor de bruisende, levendige interpretatie van de Hongaarse/ Roeneense/ … muziek. En eigenlijk vind ik haar antwoord zo verhelderend dat ik het, vrijwel ongewijzigd, op deze pagina zet.
Ik heb er eigenlijk niets op tegen om over mijn verleden te praten, als het achteraf van belang blijkt te zijn voor begrip van mijn muzikale ontwikkeling.
Dat die zó en niet anders is verlopen heeft zeker ermee te maken dat wij steeds maar bleven verhuizen. Zo leerden wij dat niets zeker is en dat je niets vast kan houden. Wij hadden, als kind, dus ook enorm veel heimwee naar het land dat wij net had moeten verlaten.Een manier om te overleven was snel de nieuwe taal te leren, waardoor je ook van binnen veranderde en je aanpaste aan land en mensen, aan de manier van praten, denken, voelen en waar ze om huilen en waar ze om lachen. De humor is zeer belangrijk!
Al dat wordt ook in de muziek van een land weerspiegeld. En toen wij op de Balkan woonden was het net de tijd, waar taal en muziek een grote rol begon te spelen in de ontwikkeling van ons leven als kind: zo tussen het 4e en het 7e levensjaar. Omdat men dus geen land mocht hebben als “heim” zocht je het in dingen die je of mee kon nemen (zoals muziek, liederen en de taal) of die je overal terugvond: geuren, kleuren, vrienden.
Ik heb nooit geprobeerd de Hongaarse muziek en die van de Balkan statisch uit te voeren, juist omdat ik zag, dat het gelogen zou zijn. Alles veranderd steeds, had ik gezien: zelfs wie de grote vijand was veranderde elke vierde jaar: Amerikanen, Serviërs, Zweden. Dat nam je snel niet meer serieus. In de verpakking zat toch alleen een mechanisme. De inhoud was dus uitwisselbaar.
Daarom heb ik zoveel goede vrienden onder de zigeuners. Zij weten ook dat muziek een reiziger is, die steeds andere kleren aantrekt die bij het nieuwe, het andere land passen. Een taal die verrijkt door het bewegen.
Maar waarom ik deze en geen andere muziek maak, dat weet ik zelf niet zo goed. Je weet ook niet altijd, waarom je van iemand houdt. Het is een beetje als met familie: je kiest je broers en zussen niet en bent toch een leven lang met hen verbonden.
Misschien verklaart dat een beetje het wat en wie, als niet het waarom van mijn muzikale pad en keuzes?
uit een andere mail van Anti:
…over muziek, dat heeft met mij en toch niet met mij te maken. Ik merk het altijd weer wat voor een eigenwijs en autonoom dier dat dat is, de muziek. Ze heeft je niet echt nodig maar je mag meerijden…
playlist:
Csókolom. Amari Szi, Amari. (May I Kiss Your Hand, 1998; 03:06)
Csókolom. Ants. (Dog Daze, 2006; 03:32)
Csókolom. Szatmári/Csókolom/Szatmári. (May I Kiss Your Hand, 1998; 03:47)
Csókolom. Szerelem/Lörincreve (in A). (May I Kiss Your Hand, 1998; 05:18)
