FolkIt, 12 april 2018: Nikos Xilouris

* playlist van het uit te zenden programma

* luister naar het programma/ listen to the program:

Het verhaal van deze FolkIt begint in Athene, november 2017, waar Katarina ons naar een muziekzaak bracht waar veel Kretenzische muziek zou zijn. Daar was de weduwe van Nikos Xilouris. En, alhoewel we elkaar niet verstonden, kwam dat beeld voortdurend weer tevoorschijn toen ik bezig was met dit programma. Langzaam werd duidelijk welk een bijzonder mens Nikos Xilouris was, wat een prachtige muziek hij naliet en wat voor een bijzondere stem hij had. De CDs van Xilouris die ik daar kocht zijn gesigneerd door de weduwe en hebben een bijzondere plaats in mijn collectie! Dank je wel, Katarina! Ik begrijp waarom hij zo gekoesterd wordt in Griekenland.

Deze FolkIt is in z’n geheel gewijd aan de Griek Nikos Xilouris. Hij werd in 1936 in het dorpje Anogeia, zo’n 20 kilometer van Heraklion, geboren. Hij was de oudere broer van Yiannis en Antonis, beter bekend als Psarantonis. Nikos ging, naar Kretenzisch gebruik, door het leven als Psaronikos. De drie broers zijn in Griekenland bekend geworden door hun muziek: Antonis als bespeler van de lyra, Yiannis met zijn Griekse luit en Nikos als zanger en componist.

Op 12-jarige leeftijd begon Xilouris met het bespelen van de 3-snarige lyra en werd al snel herkend als een bijzonder talent. Toen hij in 1958 voor het eerst te horen was als zanger was dat een sensatie! In 1966 trad hij voor het eerst op in het buitenland: op het muziekfestival in San Remo won hij de eerste prijs. Het jaar daarop stond hij aan de basis van het eerste Kretenzische muziekcentrum in Heraklion. Hij was mede verantwoordelijk voor de hernieuwde belangstelling voor de muziek van Griekenland en Kreta in het bijzonder.

Xilouris is aan het begin van de zeventiger jaren uitgegroeid tot een een idool van de jeugd die rebelleert tegen de Griekse militaire junta die tussen 1967 en 1974 aan de macht was. Hij heeft nooit een geheim gemaakt van zijn mening over de invloed van de militaire junta. Een van de hoogtepunten van het verzet was de studentenopstand op 17 november 1973 aan het Polytechnio in Athene. Terwijl militairen het terrein afsloten van de buitenwereld zong Xilouris er Kretenzische vrijheidsliederen.

Xilouris overleed in 1980, op het hoogtepunt van zijn roem, aan longkanker. Met zijn liederen en muziek veroverde hij Griekenland en kreeg hij de bijnaam ‘Aartsengel van Kreta’.


* Minos EMI 0946 347950 2 9

** Minos EMI 0602557693812

Playlist

  1. To ksirosteriano nero. (2:52)*
  2. Akous na lene sta choria. (4:02)*
  3. O pramateutis. (2:53)*
  4. Ta logia kai ta chronia. (4:24)*
  5. Apo tin akri ton akrio. (2:57)*
  6. Mberde kai mberde. (3:00)*
  7. To paramythi. (1:55)*
  8. Anyfantou. (3:18)**
  9. Erotokritos. (5:41)**
  10. O Stratis thalassinos anamesa stous agapanthous. (12:48)*
  11. Mitera megalopsichi. (6:10)*
  12. Gennithika. (4:08)*
  13. Idanikoi autocheires. (3:29)*

Folk It!