Deze aflevering is gewijd aan onbekende muziekinstrumenten uit Finland. Het programma is samengesteld en gepresenteerd door Maisa van der Kolk. website Stichting Muziekkamer Edam
Haar moeder was een Finse en ze zongen veel, vroeger. Vele jaren had ze een eigen Fins muziekensemble waarmee ze 3 CD’s uitbrachten: naast Finse ook Zweedse muziek en zang. Naam van de groep: NELJÄ (wat Fins is voor VIER). Ze bespeelt zelf alle Finse en Zweedse instrumenten zoals de kantele, nyckelharpa, jousipsalter, zingende zaag, jouhikko en psalmodicon.
Hannu Saha & Aija Puurtinen. Finlandia-hymni. (Retro (Maailmanmusiikkia Suomesta = World Music From Finland), 2003, Edel Records Finland 0149832ERE; 04:29)
In deze folkit de Britse band Tunng. Tunng werd in 2003 opgericht en leunt enerzijds sterk op folk muziek. Anderzijds valt de band op door het gebruik van electronica en ongebruikelijke instrumenten. Vaak wordt de band gerekend tot de folktronica: een genre waarbij folk wordt gecombineerd met dance, hip hop of electronische muziek.
Tunng bracht tot nu toe 8 albums uit. In dit programma ook werk van Lump, met Tunngs Mike Lindsay en Laura Marling.
Het album Tunng Presents… DEAD CLUB verscheen in 2020 en is de meest recente CD van Tunng. Deze CD bevat stukken die de omgang met de dood behandelen in verschillende culturen. Het plan daarvoor ontstond in 2018, dus ruim voor Corona. Een van de inspiratiebronnen was Max Porter’s roman Grief is The Thing with Feathers. Er is ook een reeks podcasts van gesprekken met wetenschappers en kunstenaars (o.a. Max Porter) over dit thema. Flarden van deze gesprekken zijn ook te horen in de stukken op Dead Club.
playlist:
Tunng. Hustle. (…And Then We Saw Land, 2010, Full Time Hobby FTH088CD; 04:28)
Tunng. Woodcat. (Comments Of The Inner Chorus, 2006, Full Time Hobby FTH019CD; 03:51)
Tunng. Surprise me. (Mothers daughter and other songs, 2005, Static Caravan VAN 88; 05:08)
Tunng. Santiago. (…And Then We Saw Land, 2010, Full Time Hobby FTH088CD; 03:32)
Tunng. Pool beneath the pond. (The Pioneers, 2006, Static Caravan VAN99V; 05:49)
Tunng. Trip Trap. (Turbines, 2013, Full Time Hobby FTH170CD; 03:54)
Tunng. Dream In. (Songs You Make At Night, 2018, Full Time Hobby FTH314CD; 04:39)
Lump. Shake Your Shelter. (LUMP, 2018, Dead Oceans DOC165; 05:23)
Tunng. Follow Follow. (Turbines, 2013, Full Time Hobby FTH170CD; 03:54)
Tunng. Like Water. (Songs You Make At Night, 2018, Full Time Hobby FTH314CD; 04:35)
tunng. Death is the New Sex. (Tunng Presents…DEAD CLUB, 2020, Full Time Hobby FTH390CD; 04:14)
tunng. Woman. (Tunng Presents…DEAD CLUB, 2020, Full Time Hobby FTH390CD; 04:22)
tunng. Eating the Dead. (Tunng Presents…DEAD CLUB, 2020, Full Time Hobby FTH390CD; 07:14)
Vandaag in FolkIt! aandacht voor Petros Saridakis. Maar het programma begint met de band & de man die centraal stonden in FolkIt van 10 oktober 2021, namelijk Jaakko Laitinen & Väärä Raha: de wildste live band van Finland, vinden ze zelf ook.
Van hen verscheen op 1 april de nieuwe single: Lapikasta lattiaan, opgenomen aan het begin van de lente om het begin van de lente te vieren.
Van Lapland, waar deze Finse band vandaan komt, gaan we voor de rest van het programma naar zo’n beetje de meest zuidelijke plek in Europe: Kreta. In Heraklion groeide Petros Saridakis op. Hij studeerde in Hertfordshire (Groot Brittannië) af in bedrijfskunde en vanaf 1999 geeft hij les in het bespelen van de lyra, een muziekinstrument verwant aan de viool.
Saridakis probeert de muziek, zoals hijzelf beweert, te vernieuwen en dichter bij ‘vandaag’ te brengen zonder de traditie uit het oog te verliezen. In dit programma is hij als zanger en op lyra te horen. Verder zijn composities en arrangementen grotendeels van zijn hand.
Ondanks Corona is er gewerkt aan een nieuwe CD die zowat klaar is. Optredens zijn er voornamelijk in Griekenland.
playlist:
Jaakko Laitinen & Väärä Raha . Lapikasta lattiaan. (Playground Music Finland, 2022;
03:19)
Vandaag in FolkIt! Humppa-muziek uit Finland, zoals die wordt uitgevoerd door Eläkeläiset. Het programma begint met Jääkärihumppa, waarin kenners een cover van de Zweedse band Europe herkennen. Het zal niet de laatste cover zijn die in dit programma te horen is…
Humppa is de naam voor een, van oorsprong Finse, muziek- en dansvorm, verwant aan jazz en foxtrot. De eerste humppa-bands ontstonden al in de jaren ’30 van de vorige eeuw. In de periode daarna wordt humppa overschaduwd door met name tango om vanaf de jaren ’70 terug te keren. De grootste humppa-gebeurtenis, eind jaren ’70 in Lappeentranta, werd bezocht door zo’n 60.000 mensen. Een van de hoogtepunten was een humppa-marathon waarbij koppels 55 minuten non-stop dansten, 5 minuten pauze kregen, en vervolgens de volgende 55 minuten non-stop dansten.
De leden van Eläkeläiset (fins voor gepensioneerden) speelden, aan het begin van de jaren ’90, in de punkband Kumikameli toen ze in 1993 besloten humppa een nieuwe impuls te geven. Resultaat hoort u in dit programma.
Een andere lezing van het ontstaan van de naam humppa dat in de jaren ’50 een Finse radiopresentator deze naam gebruikte om de muziek te beschrijven die bij de Duitse Oktoberfesten gemaakt werd. Hump verwijst dan naar de tuba. Overigens is de band Eläkeläiset niet alleen in Finland populair: ook in Duitsland heeft de band een vaste schare fans!
Vandaag aandacht voor volkse muziek uit de Gouden Eeuw, anders gezegd: anonieme barokmuziek uit de 17e en 18e eeuw, met als thema vogels, uitgevoerd door het muziekcollectief ‘De Zoete Inval’, ingeleid door Cor van Sliedregt en Danielle Janssen.
Bij de zoektocht naar volkse muziek over vogels kwamen Cor en Danielle veel tegen dat de moeite waard is om vast te leggen: over het stembereik van wilde kanaries en kanaries in gevangenschap, de naamgeving van vondelingen, de culturele betekenis van vogeltjes, wedstrijden met Surinaamse pikoletjes en twatwa’s, en nog veel meer. Daaruit ontstond het boek dat, naast de bladmuziek nog veel meer wetenswaardigs bevat.
Ook na het uitbrengen van het boek ging de zoektocht door. Een paar vondsten:
Vandaag in FolkIt! aandacht voor twee a capella groepen uit Letland: Saucejas en Tautumeitas.
Saucejas, de traditionele zanggroep van de Letse Academie van Cultuur, werd in 2003 opgericht. Het repertoire van de groep, die volledig bestaat uit vrouwen, bestaat uit oorspronkelijke liederen en zangstijlen zoals die in verschillende delen van Letland bestonden en, soms, nog steeds bestaan.
De recente dubbel-CD Daba verscheen in mei, vergezeld van een boek met een uitleg over de herkomst van de liederen en de omstandigheden waaronder de opnamen plaatsvonden. ‘Daba’ is Lets voor ‘natuur’ en op de twee CD’s zijn 60 stukken te horen die op verschillende plekken en tussen 2017 en 2020 in Letland zijn opgenomen. Naast de zang zijn ook omgevingsgeluiden te horen zoals vogels, kippen, stromend water, wind en bomen. Zo klinken de stukken in hun oorspronkelijke context.
De andere zanggroep uit Letland: Tautumeitas. Deze groep werd in 2015 opgericht en bestaat uit 6 vrouwen waarvan er 4 ethnomusicologie studeerden in de Letse hoofdstad Riga. Ook hun repertoire is gebaseerd op de zangtraditie uit verschillende regio’s in Letland. Daar waar Saucejas dicht bij de oorsprong blijft schrikt Tautumeitas er niet voor terug de aloude zangtradities toegankelijk te maken voor een groter publiek. Zo zijn de dames, in klederdracht, te bewonderen in een commercial van de, in Letland bekende, supermarktketen Rimi.
Net als voor de andere groep, Saucejas, vormt de Letse traditionele zang het uitgangspunt voor Tautumeitas. Dat is in het bijzonder te horen op hun CD uit 2019, getiteld ‘Dziesmas No Aulejas’, vertaald als ‘Liederen uit Aulejas’. Een van de leden, Asnate Rancane, bestudeerde in het kader van haar studie de zangstijl van Auleja: een regio 250 km ten zuidoosten van de hoofdstad Riga. De veldopnamen, interviews en beeldmateriaal waren ook het uitgangspunt van de CD.
Vandaag in FolkIt! aandacht voor de Finse accordeoniste, componiste en zangeres Anne-Mari Kivimäki.
Anne-Mari Kivimäki werd in 1976 in Tampere, de textielstad van Finland, geboren. Ze raakte op 13-jarige leeftijd besmet met het folk-virus. Inmiddels is ze, mede door haar manier van spelen, een opvallende verschijning in de Finse folk scene. Ze speelt op een Notka-accordeon: een kleine accordeon uit Rusland.
In dit programma aandacht voor haar verschillende projecten, met verwijzingen naar de regionale muziektradities in Finland, zoals Suistamo, Karelië. Een daarvan heet Suistamon Sähkö, een kwartet met onder meer Anne-Mari Kivimäki en Eero Grundström. De naam van de band is Fins voor Suistamo Electriciteit. Suistamo is een regio in het zuiden van Finland, in het grensgebied met Rusland. De muziek uit dit gebied speelde een centrale rol in het proefschrift dat Kivimäki schreef na haar opleiding aan de Sibelius Academie in Helsinki. Deze muziektraditie klinkt ook door in veel van de stukken.
Aan het einde van dit programma kunt u nog luisteren naar twee stukken van Lakkautettu Kylä uit 2015. Het eerste stuk is een historische opname van Ilja Kotikallio, naar een accordeonist en verteller uit Suistamo die in 1961 overleed.
Van hen verscheen op 1 april de nieuwe single: Lapikasta lattiaan, opgenomen aan het begin van de lente om het begin van de lente te vieren.
