Vandaag in FolkIt! aandacht voor de Poolse groep Jar: een trio opgericht in 2006. Aanvankelijk bestond Jar uit Aleksander Michniewski (op onder meer doedelzakken, fluiten en draailier), Adam Michniewski (luit en zang) en Aleksander Majchrzak (percussie en zang). Inmiddels is Aleksander Majchrzak vervangen door Karol Duliński. De groep legt zich toe op muziek zoals die in de middeleeuwen gezongen en gespeeld werd. Ze baseren zich daarbij op kennis die door etnografen is verzameld over de Slavische cultuur in de middeleeuwen.
Jar speelt eigen interpretaties en eigen composities gebaseerd op middeleeuwse teksten en muziek waarbij Slavische rituelen en verhalen een belangrijke rol spelen. De instrumenten die ze bespelen zijn veelal kopieën van de instrumenten zoals ze in de middeleeuwen gebruikt werden. Veel van de instrumenten hebben ze zelf gemaakt.
Jar heeft veel opgetreden bij allerlei gelegenheden: reguliere optredens op podia, maar ook ter gelegenheid van stadsfeesten, gevechtsshows en middeleeuwse festivals in heel Polen en omstreken. Inmiddels verschenen er vanaf 2008 9 CDs waarop goed te horen is dat het instrumentarium sinds de oprichting flink is uitgebreid.
onderstaande clip werd vorige maand op Youtube gepubliceerd!
playlist:
Jar. W dunajeczek. (Dziady, 2019; 02:29)
Jar. Wodnica. (Po drugiej stronie mgly, 2014; 05:03)
Vandaag in FolkIt! aandacht folkmuziek uit Estland. Estland kent, evenals de andere Baltische staten, een levendige folk traditie en een aantal musici die, elk op hun eigen manier, gebruiken van de rijke muzikale traditie. Gelukkig is deze muziek ook buiten Estland redelijk goed verkrijgbaar, bijvoorbeeld bij het Duitse Nordic Notes.
In deze aflevering van Folkit aandacht voor drie van hen die ook in de rest van Europa enige bekendheid genieten.
Tuulikki Bartosik (accordeon en zang) is wellicht een van de bekendste musici uit Estland. De verhalende, muzikale traditie uit het zuiden van Estland is hoorbaar maar ook geldt ze als een van de meest vooraanstaande accordeonisten op dit moment.
Mari Kalkun op diverse instrumenten en zang. Ze inspireert haar, grotendeels eigen, stukken op de traditionele muziek uit het zuiden van Estland. Ook natuur speelt een belanrijke rol in haar muziek. Ze leidt het Finse kwartet Runorun. Ze studeerde traditionele zang aan de Estse academie voor Muziek en Theater. Haar meest recente uitgave nam ze op in april en mei 2020. Als CD beperkt verkrijgbaar en verpakt in een hoesje met daarin gedroogde planten uit haar tuin, als aandenken aan de lente waarin we tijd hadden…
Ramo Teder vormt, samen met Marko Veisson het duo Puuluup: beiden zingen en spelen talharpa (kleine, traditionele harp uit Estland). Ze vullen hun stukken aan met allerlei andere instrumenten elektronica en laten zich inspireren door de muzikale tradities van Estland en ver daarbuiten.
playlist:
Svjata Vatra. Susidka. (Nordic Notes Vol.5: Folk From Estonia, 2018; 04:10)
In FolkIt vanavond drie folk groepen die dansmuziek spelen.
Ciac Boum is, net als de twee andere bands in dit programma, voornamelijk bekend in het balfolk circuit waarbij dansen het voornaamste doel is. De groep komt uit Poitou, een regio in West Frankrijk, en put vooral uit de muziek uit de levendige Franse balfolk-traditie. Ciac Boum bestaat uit:
• Christian Pacher: viool, accordeon, zang;
• Julien Padovani: accordeon, zang;
• Paul Bouffet/ Robert Thebaut: gitaar, “ciac-boum”, zang.
Vanaf 2010 maakte Ciac Boum 5 CD’s en traden ze verschillende keren op in Nederland.
het Brits- Franse Topette! bracht tot nu toe 3 CD’s uit en bestaat uit:
• Andy Cutting: accordion
• Julien Cartonnet: doedelzak, banjo
• James Delarre: viool
• Barnaby Stradling: acoustische bas
• Tania Buisse: percussie en voeten
Ze verwerken stijlen uit heel Europa de eerste EP die in 2015 verscheen.
Als laatste band in dit programma weer een Franse dansfolk-groep met de naam Toctoctoc. Dit trio bestaat uit:
• Vincent Boniface: doedelzak, klarinet, percussie;
• Anne-Lise Foy: zang, hurdy-gurdy en
• Stéphane Milleret: accordeon
Van hen verschenen sinds 2009 twee CD’s.
playlist:
Ciac Boum. Scottish des batteries. (Volume 1, 2010; 04:22)
Ciac Boum. Voici le mois de mai (Rond de Barbatre). (Volume 4, 2014; 03:45)
Ciac Boum. Lé Feuilles de Léare / Suus la nostra Trilha (Suite de branles). (Volume 4, 2014; 03:19)
In FolkIt vanavond drie groepen uit Tsjechië: Ba.fnu, BraAgas en Gothart.
BraAgas is een Tsjechische groep die voornamelijk uit vrouwen bestaat en opgericht is in 2007. Ze spelen, en zingen vooral, Scandinavische, middeleeuws- Sefardische en traditioneel Tsjechische muziek. Van hen hoort u als eerste het Spaanse Asentada en mi ventana.
Daarna is het de beurt aan een andere Tsjechische groep die, net als BraAgas, begon met middeleeuwse muziek: Gothart. Enkele ex-leden van Gothart zijn trouwens ook te horen als gastmuzikant op de CDs van BraAgas. Gothart werd opgericht in 1993 en hield zich in het begin dus bezig met middeleeuwse muziek. Dat veranderde toen in 1999 de CD ‘Adio querida’ verscheen met daarop stukken in Balkan-stijl.
Tenslotte stukken van het eveneens Tsjechische groep: Ba.fnu, voluit Balfolk Nuevo. De groep begon in 2012 in het Balfolk-circuit. Het trio maakte tot nu toe 3 CDs met muziek met een hoog electronisch gehalte. De geluidsfragmenten die daarin vaak te horen zijn laten over hun politieke opvattingen weinig misverstanden bestaan. Muzikale invloeden zijn er van buiten Tsjechië, met een speciale plaats voor de Bretonse muziek.
Vandaag in FolkIt! aandacht voor Folk och Rackare: een van de belangrijkste Scandinavische folk groepen uit de jaren zeventig. De groep was een inspiratiebron voor veel Scandinavische groepen. We beginnen deze aflevering met Vänner och fränder, dat in een versie van Garmarna te horen was in een van de vorige afleveringen van FolkIt.
Oprichtster Carin Kjellman luistert in haar jeugd veel naar Britse folk en vraagt zich af of een vergelijkbare benadering van de Zweedse traditionele muziek denkbaar is.
In 1970 ontmoet ze Ulf Gruvberg. Beiden studeren musicologie in Göteborg en samen zoeken ze in Zweedse archieven naar bruikbaar materiaal. Ze maken, onder hun eigen namen, twee LP’s, die wegens de vernieuwing niet unaniem enthousiast werden ontvangen.
De tweede LP heet ‘Folk och Rackare’ en verschijnt in 1976. De naam van deze LP wordt tevens de naam van de groep, die bij de volgende LP ‘Anno 1979’ uitgebreid is met de Noren Jonny Soling, and Jørn Jensen.
Rackarspel uit 1978 laat horen dat de nieuwe benadering van de Zweedse volksmuziek gelukt is.
Vandaag in FolkIt! aandacht voor Triakel: een Zweeds folk-trio bestaande uit Kjell-Erik Eriksson (viool) en Janne Strömstedt (o.a. harmonium). Beiden zijn bekend van Hoven Droven, de Zweedse band die centraal stond in de FolkIt van 9 augustus. Hun samenwerking was, volgens overleveringen, het gevolg van een verloren weddenschap op oudejaarsavond 1994. Tòch smaakte dat optreden op 1 januari 1995 naar meer. Het duo werd kort daarna uitgebreid met Emma Härdelin. Zij was zangeres van Garnarma en als zodanig te horen in de FolkIt van 12 juli jongstleden. Er werd meteen een naam bedacht: Triakel, een zoete drop-soort in een Zweeds dialekt. Overigens bestaan de genoemde bands een hele tijd naast mekaar.
Hoven Droven en Garnarma vermengen o.a. rock- en heavy metal- (en soms jazz-) invloeden met folk. Triakel, daarentegen, zoekt aansluiting met de folklore, met hoofdrollen voor akoestische viool en harmonium. Thema’s zijn liefde, sex, moord en dwaasheid en de volksmuziek uit, vooral, Noord Zweden is daarbij het vertrekpunt.
Op Innan gryningen (‘Voor zonsopgang’) is Benny Andersson op accordeon. Benny is ook bekend van het Zweedse ABBA. Hij heeft zich overigens niet structureel verbonden met Triakel.
playlist:
Triakel. Skolsang. (Thyra, 2014; 02:50)
Triakel. Den Gruvlige Kniven I Delsbo. (Händelser I Nord, 2019; 03:54)
Triakel. Veit (Where D’you Think…?). (Sånger från 63° N, 2004; 02:23)
Triakel. Postrånet Vid Säivis. (Händelser I Nord, 2019; 02:51)
In deze aflevering van FolkIt! aandacht voor de Zweedse groep Hoven Droven! Hoven Droven, vrij vertaald als ‘het zal wel’, werd rond 1990 opgericht in Östersund, Centraal Zweden. Oorspronkelijk bestond de band uit Kjell Erik Eriksson– viool, Bo Lindberg– gitaar, Gustav Hylén– diverse koperblaasinstrumenten en accordion, Pedro Blom– basgitaar, Jens Cómen– saxofoon en Björn Höglund– slagwerk. Hun debuut CD, Hia Hia, verscheen in 1994. Op hun recentste CD uit 2011 ontbreekt daarvan alleen Gustav Hylén.
In de begintijd, dat is vanaf 1989, tourde de band en verwierf al enige roem met hun stevige rock vermengd met Zweedse volksmuziek. Hun enige opnamen stonden toen nog op de cassette ‘Modern musik från förr’ (moderne muziek uit het verleden). Ze waren wèl al op radio en TV te horen. Hun sound is enigszins te vergelijken met die van Garmarna, te beluisteren in FolkIt van 12 juli. Een verschil is dat de stukken van Hoven Droven voornamelijk instrumentaal zijn.
Op More Happy Moments With… uit 1999 horen we naast Hoven Droven zangeressen Sofia Sandén en Ulrika Bodén. Maar op Hippa uit 2001 blijkt de samenwerking met de zangeressen van korte duur en Hoven Droven gaat als instrumentaal vijfmanschap verder.
In een aflevering van FolkIt op 13 september, het slot van dit drieluik, aandacht voor het Zweedse trio Triakel, bestaande uit leden van Hoven Droven en Garmarna.
playlist:
Hoven Droven. Snodden. (Rost, 2011; 03:19)
Hoven Droven. Myhrhalling. (Hia Hia, 1994; 03:24)
Hoven Droven. Årepolska. (Hia Hia, 1994; 05:27)
Hoven Droven. Brurvals. (Hia Hia, 1994; 06:38)
Hoven Droven. Timas-Hans. (Grov, 1996; 03:34)
Hoven Droven. Grovhalling. (Grov, 1996; 02:49)
Hoven Droven. Lycklig Den Som Ogifter Vore. (More Happy Moments With…, 1999; 02:58)
Vandaag in FolkIt! aandacht voor de Zweedse groep Garmarna. Dit programma begint met Herr Olof van hun debuut-CD uit 1993. Dat lied werd in 1976 ook opgenomen door Folk Och Rackare, een Zweeds- Noorse groep die een van de inspiratiebronnen was voor Garmarna. Aan het eind van dit programma nog een ander lied dat ooit door Folk Och Rackare werd opgenomen: Vänner och Fränder.
Garmarna werd in 1990 opgericht door violist Stefan Brisland-Ferner, en gitaristen Gotte Ringqvist en Rickard Westman. Al snel voegt drummer zich bij de band. En op zoek naar een compensatie voor de wat duistere klank van de band wordt zangeres Emma Härdelin gevonden.
Enerzijds wordt inspiratie gehaald uit de Zweedse volksmuziek, anderzijds worden steeds meer spannende elementen als Afrikaanse drums en zang toegevoegd.
Ter gelegenheid van de 900e geboortedag van Hildegard von Bingen in 1998 gaf Garmarna een aantal concerten in kerken waarin ze hun interpretaties lieten horen van werken van Von Bingen. Op hun CD Vedergällningen uit 1999 is daarvan één stuk terug te vinden: Euchari. Daarna de CD ‘Hildegard von Bingen’ uit 2001.
Op 9 augustus in FolkIt aandacht voor een andere Zweeds band Hoven Droven, en op 13 september Triakel met leden van Garmarna en Hoven Droven.
De leden van de Deens- Zweedse groep Penny Pascal hebben hun sporen verdiend in de Scandinavische folk scene. Ze beschouwen de band als een overdrukventiel voor de andere bands waarin ze spelen.
De nieuwe CD van de bekende Deense groep Phønix heet ‘Hvad intet øre hørte end’ (Deens voor ‘Wat geen oor hoorde’). Zoals vaker gebeurde in de traditie van de Deense volksmuziek werden oudere ballades en dansen voorzien van nieuwe teksten. De teksten van de hymnen die zo ontstonden hadden vaak een religieuze inhoud. Op deze CD voorbeelden daarvan.
Op de CD Pernambuk van Kristine Heebøll (viool) en de Finse pianist Timo Alakotila een muzikale ontdekkingsreis in 11 composities van Kristine Heebøll. Heebøll is vooral bekend van Trio Mio, een van de toonaangevende folkgroepen van Denemarken.
Daarnaast is ze als violiste en componiste ook te horen in andere verbanden.
playlist:
Penny Pascal. Wreck. (Grand Voyager, 2019; 04:25)
Phønix. Igennem nat og trængsel. (Hvad intet øre hørte end, 2019; 02:59)
Phønix. Guds godhed vil vi prise . (Hvad intet øre hørte end, 2019; 03:07)
Bragr. Polska efter Gelotte. (Live at Engelsholm Castle, 2020; 02:32)
Bragr. Trall/ Kong Humble. (Live at Engelsholm Castle, 2020; 04:08)
Stundom. Moderdrøm (Stundom, 2020; 04:13)
Scotia Nostra. Granny’s Hieland Hame; Lady Louden; Donald MacLeod’s Reel (trad). (Gammel Venskab, 2019; 04:23)
Tradish. High Germany. (Handmade Tales, 2019; 02:43)
Tradish. Let me out to let me in. (Handmade Tales, 2019; 03:13)
Andreas Tophøj & Rune Barslund. Fem får, fire geder / Thomsens slædetur. (Trails and Traces, 2020; 04:24)
Andreas Tophøj & Rune Barslund. Crossing the Atlantic / The Big Catch. (Trails and Traces, 2020; 03:25)
Andreas Tophøj & Rune Barslund. Dronningholmvejs Trippevals. (Trails and Traces, 2020; 02:48)
Kristine Heebøll, feat. Timo Alakotila Pernambuk. Molmarcipanvals. (En opdagelsesrejse i 11 kapitler, 2020; 04:08)
Kristine Heebøll, feat. Timo Alakotila Pernambuk. Pernambukpolska 50 er det nye 15. (En opdagelsesrejse i 11 kapitler, 2020; 06:13)
Kristine Heebøll, feat. Timo Alakotila Pernambuk. Bryllupsmarch til Mille og Anders. (En opdagelsesrejse i 11 kapitler, 2020; 06:27)
alle CDs in dit programma, behalve 6, verschenen bij het Deense label GO’Danish Folk Music
