FolkIt, 8 maart 2018: Schrammel-musik

* pagina in de gids van de concertzender:

* playlist van het uit te zenden programma

beluister het programma:

Natuurlijk verwijst Schrammel-musik naar de gebroeders Josef en Johann Schrammel, maar ook verwijst het naar een stijl binnen de volksmuziek, die aan het einde van de 19e eeuw ontstond in Wenen. En tot op de dag van vandaag wordt er muziek gemaakt in die stijl.

Van beroemde componisten als Mozart, Beethoven en Schubert zijn naast serieuzere werken als symfonieën, opera’s en sonates ook walsjes, polka’s en ländlers bekend, waarin zij inspiratie putten uit volksmuziek. En als belangrijkste factor. De walsjes, polka’s en ländlers brachten geld in het laatje.
Beide Johanns en Josef Strauss, en Joseph Lanner, zijn eigenlijk alleen maar bekend van deze volkse muziek. Maar dat was ver vóór het ontstaan van de Schrammel-musik.

Een van de bekendste stukken: Wien bleibt Wien van Johann Schrammel, door het orkest van James Last

Schrammel-musik verwijst onder andere naar de gebroeders Josef en Johann Schrammel. Beiden waren violist. Samen met Anton Strohmayer, gitarist en zoon van componist Alois Strohmayer begonnen zij in 1878 een trio. Ze trokken in Nussdorf, een voorstad van Wenen, langs herbergen en wijnkelders om daar walsen, marsen en volksliedjes te spelen. Als trio noemden ze zich Nussdorfers. In 1884 trad klarinetist Georg Dänzer toe en veranderden ze de naam in ‘Specialitäten Quartett Gebrüder Schrammel’.

Philharmonia Schrammeln: Schmutzer-Tanz (Johann Schmutzer)

De zoon van Alois, Anton, speelde al schrammel-gitaar in het oorspronkelijke Schrammel-trio en -kwartet aan het einde van 19e eeuw. Deze Schrammel-gitaar is een soort contragitaar met één klankkast en twee halzen en op de tweede, fretloze, hals 9 bassnaren. Naast twee violen, Schrammel-gitaar en g-klarinet wordt ook de knop-harmonica (Schrammel-harmonika) af en toe gebruikt bij de uitvoering van Schrammel-musik.

Philharmonia Schrammeln & Angelika Kirchschlager: An Silvia (Schubert)

De gebroeders Schrammel componeerden & arrangeerden zowel Johann als Josef Schrammel veel voor hun trio en kwartet. Helaas is veel werk verloren gegaan nadat Johann in 1893, en Josef in 1895, beiden op 43-jarige leeftijd overleden. Ze componeerden ruim 200 liederen en dansen in 7 jaar. Vanaf 1963 hebben prof. Lois Böck en prof. Anton Pürkner, die we al eerder in dit programma als violist van het Wiener Schrammel-Quartett konden horen, een deel van deze werken kunnen reconstrueren.

Philharmonia Schrammeln: Wiener-Spezialitäten-Marsch (Carl Lorens, arr. Alfons Egger, Estrella-Verlag Wien)

Tot slot een wat modernere variant van Schrammel-musik die aangeeft dat het nog steeds leeft!

Neue Wiener Concert Schrammeln – Vienna Wien Wean

Playlist:

  1. Antoinetten-Polka, Josef Schrammel (2:13) Music From Old Vienna (1989) [Naxos 8.550228]
  2. Im Kahlenbergerdörfl, Philipp Fahrbach (4:12) Music From Old Vienna (1989) [Naxos 8.550228]
  3. Kleine Wiener Walzer, Franz Schubert (2:55) Music From Old Vienna (1989) [Naxos 8.550228]
  4. Wiener Künstler [marsch], Wiener Schrammel Quartet (2:04) Wien Bleibt Wien (1981) [Tudor 722]
  5. Joseph Lanner/ Steyrische Tänze, Philharmonia Schrammeln (3:54) Alt- Wiener Tänze mit den Philharmonia Schram (1995) [ORF CD49]
  6. Wien Bleibt Wien [marsch], Wiener Schrammel Quartet (2:29) Wien Bleibt Wien (1981) [Tudor 722]
  7. Launenhaft [polka], Wiener Schrammel Quartet (3:48) Wien Bleibt Wien (1981) [Tudor 722]
  8. Alois Strohmayer/ Tänze in h-moll, Philharmonia Schrammeln (3:40) Alt- Wiener Tänze mit den Philharmonia Schram (1995) [ORF CD49]
  9. In arte voluptas, Johann Schrammel (3:06) Music From Old Vienna (1989) [Naxos 8.550228]
  10. Anonym/ Schmutzer-Tanz, Philharmonia Schrammeln (4:47) Alt- Wiener Tänze mit den Philharmonia Schram (1995) [ORF CD49]
  11. Die Piestingthaler [ländler], Wiener Schrammel Quartet (3:36) Wien Bleibt Wien (1981) [Tudor 722]
  12. Franz Gruber/ Erdberger Tanz, Philharmonia Schrammeln (3:19) Alt- Wiener Tänze mit den Philharmonia Schram (1995) [ORF CD49]
  13. Liebeslieder Walzer, Johann Strauss Sohn (9:04) Music From Old Vienna (1989) [Naxos 8.550228]
  14. Dressler Tanzweisen, Karl Mikulas & Josef Mikulas (4:30) Music From Old Vienna (1989) [Naxos 8.550228]
  15. Ottakringer-Marsch, Alois Strohmayer (1:44) Music From Old Vienna (1989) [Naxos 8.550228]

Alt- Wiener Tänze mit den Philharmonia Schrammeln (1995) [ORF CD49]

Music From Old Vienna (1989), Thalia Schrammeln [Naxos 8.550228]

Wien Bleibt Wien (1981), Wiener Schrammel Quartet [Tudor 722]

Eén gedachte over “FolkIt, 8 maart 2018: Schrammel-musik”

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *