Auteur: gdevos

FolkIt, 14 september 2017: Kreta

playlist van het uitgezonden programma | links | programmagids Concertzender

Het griekse eiland Kreta kent een lange geschiedenis van beschaving. Als meest zuidelijke eiland in Europa zijn er veel invloeden van andere landen te vinden. Er zijn periodes van o.a. Italiaanse, Turkse, Griekse overheersing, en zelfstandigheid geweest voordat Kreta deel werd van Griekenland. Er heerst een bijzondere muziekcultuur waar een belangrijke plaats wordt ingenomen door de lyra en de laouto.

FolkIt van vanavond gaat over de muziek van Kreta. In het bijzonder over vader en zoon Mountakis. Aanleiding voor deze aflevering is het verschijnen van de CD “Tis nihtias ke tis armiras” van Manos Mountakis en klassiek gitarist Manolis Androulidakis. Beiden spelen een belangrijke rol in de muziektraditie van Kreta: Vader Kostas (1926-1991), als een van de belangrijkste vertolkers in zijn tijd, zong en speelde lyra. Zoon Manos (geb. 1955) zet deze traditie voort. Daarnaast in FolkIt enkele anderen: woonachtig op Kreta (zoals Ross Daly) en/ of in de traditie van muziek van Kreta (Petros Saridakis, Psarantonis)…

Kostas Mountakis:

Manos Mountakis:

Ross Daly: tribute to Kostas Mountakis

Petros Saridakis:

Antonis Xylouris (Psarantonis):

???:

volledige playlist

  1. Poian Agapo Rotous Me, Manos Mountakis (4:19) Evga Ilie Mou (1996) [Music Box International MBI 10642]
  2. Milonades Ke Mazohtres, Kostas Mountakis (3:40) The big hits of Kostas Mountakis (1971) [Margophone MARGO 8020]
  3. Haniotiki Mou Rodaria, Kostas Mountakis (3:49) The big hits of Kostas Mountakis (1971) [Margophone MARGO 8020]
  4. Paraponoumai Sou Korm, Manos Mountakis (6:00) Evga Ilie Mou (1996) [Music Box International MBI 10642]
  5. Viglatores Tsi Lefterias, Vasilis Skoulas (3:13) Kritiki Anthologia (1981) [ACMC 14C 062-302]
  6. Rethemniane mou kantife, Kostas Mountakis (3:37) The big hits of Kostas Mountakis (1971) [Margophone MARGO 8020]
  7. Glukoxarama Stin Kriti, Manos Mountakis (8:34) Evga Ilie Mou (1996) [Music Box International MBI 10642]
  8. Pelagos, Manos Mountakis (4:20) Tis nihtias ke tis armiras (2017) [Protasis PR 1183-2]
  9. Peirateia (Koursos), Manos Mountakis (2:36) Tis nihtias ke tis armiras (2017) [Protasis PR 1183-2]
  10. Gia Na Akouso S’Agapo, Manos Mountakis (3:43) Tis nihtias ke tis armiras (2017) [Protasis PR 1183-2]
  11. Ymnos Psiloreiti, Psarantonis (2:49) Nogó (1998) [Lyra ML 4903]
  12. Kastrinos, Psarantonis (2:35) Nogó (1998) [Lyra ML 4903]
  13. Shteiakes kontylies, Ross Daly (4:40) Moysikh ths Krhths (Music of Crete) (2004) [FM Records- FM1697]
  14. To Nami, Petros Saridakis (2:46) To Nami (2015) [Protasis PR1170-2]

aanvulling:

links

FolkIt, 10 augustus 2017: Spanje

FolkIt van 10 augustus is gewijd aan Spanje, en dan vooral de bekendste stijl: Flamenco!

na afloop terugkijken/ luisteren

playlist van het uitgezonden programma

De Nederlandse Wikipedia-pagina is uitgebreid en informatief!

Flamenco houdt de gemoederen nog steeds bezig, ook van de allerjongsten! Een mooi voorbeeld van een van de reincarnaties van Camarón in Got Talent España.

Camarón de la Isla wordt nog steeds aanbeden, niet in de laatste plaats vanwege het briljante gitaarspel van Paco de Lucía

Puurheid en zuiverheid bij de uitvoering van flamenco telt; soms raken uitvoerenden in trance, duende, en valt alles op z’n plek. Jongere generaties zijn op zoek naar vernieuwing. Zo ontstaat nuevo flamenco; in een van de volgende afleveringen van FolkIt aandacht voor bijvoorbeeld Chambao

In deze FolkIt houden we het bij Ketama en Diego el Cigala, beiden mengen Flamenco met andere, vaak Afrikaanse Latijns-Amerikaanse en Arabische stijlen.

Diego el Cigala, samen met Bebo Valdés:

    volledige playlist
  1. La leyenda del tiempo (Bamberas), Camaron de la Isla (3:35), Autorretrato [Mercury- 0042284670623]
  2. Barrio negro, Tomatito (3:55), Enrrique Morente- Tomatito [ORBIS F-13 CD]
  3. Vente pa Madrid, Ketama (4:36), Ketama [ORBIS F-11 CD]
  4. Corazon loco, Bebo Valdes & Diego el Cigala (2:59), Blanco y Negro []
  5. Cañaílla, Tomatito (4:25), Enrrique Morente- Tomatito [ORBIS F-13 CD]
  6. A mi tío, Tomatito (5:59), Enrrique Morente- Tomatito [ORBIS F-13 CD]
  7. Tangos Del Cigala (Tangos), Diego El Cigala y Diego Del Morao (6:01), Vuelve El Flamenco (En Vivo) [Cigala Music]
  8. Palabras Que Escribe El Aire (Tientos), Diego El Cigala (4:41), Entre Vareta Y Canasta [18 Chulos Records? 21102]
  9. Para dos, Ketama (3:21), Ketama [ORBIS F-11 CD]
  10. Domo arigato, Ketama (3:01), Ketama [ORBIS F-11 CD]
  11. Suspiros de Espana, Bebo Valdes & Diego el Cigala (3:04), Blanco y Negro []
  12. Ahora que te tengo, Ketama (4:01), Ketama [ORBIS F-11 CD]
  13. Vidalita (Popular), Diego El Cigala (4:12), Entre Vareta Y Canasta [18 Chulos Records? 21102]
  14. Romance De La Luna Tucumana, Diego El Cigala (3:56), Romance De La Luna Tucumana [Deutsche Grammophon 4791066]

FolkIt, 13 juli 2017: Letland

In het programma over Letse folk muziek onder meer aandacht voor Auli, een van de bekendste groepen uit Letland. De basis wordt gevormd door doedelzakken en percussie zoals die bekend zijn in de traditionele Letse muziek.

playlist van het uitgezonden programma

Geen programma met Letse muziek zonder de kokle! Dit maal bespeeld door etnomusicologe Laima Jansone.

In het programma ook een paar stukken van de recente CD “Rodi” van Laimas Muzykanti: een veelzijdige groep rondom Arturs Uskans en zijn familie.

Iļģi werd begin jaren ’80 opgericht. Inmiddels beslaat Ilgi, na 35 jaar, nog steeds. De opnamen in dit programma stammen uit de periode 1981 tot 1993, de tijd dat hun bijdrage aan de cultuur niet gewaardeerd werden door de Russische culturele autoriteiten wegens te monotoon en te pessimistisch. De videofragmenten laten een recenter Iļģi horen.

overige links:

meer over Letse folk groepen


CD label uit Riga (Letland) met een uitgebreide catalogus van o.m. folk muziek

    volledige playlist

format:
# titel, uitvoerende (tijdsduur), CD naam (jaar), [maatschappij & catalogusnummer CD]

  1. Tuoli dzeivoj, Folkvakars (3:19), Sviests 3 (2009), [Lauska CD031]
  2. Karotajs, Auli (3:58), Etnotranss (2010), [Westpark/ Lauska 87200]
  3. Naidnieks, Auli (3:53), Etnotranss (2010), [Westpark/ Lauska 87200]
  4. Ziedu laiks, Auli (3:17), Gadalokos (2016), [Lauska CD065]
  5. Maras diena, Auli (3:54), Gadalokos (2016), [Lauska CD065]
  6. Klipa klapu, Kaimin Janka, Masas Dimantas (3:18), Sviests V (2013), [Lauska CD043]
  7. Dejas Sajuta, Teiksma (3:21), Sviests IV (2011), [Lauska CD037]
  8. Pavasara grislis, Laima Jansone (3:11), Trejdevini kokletaji (2016), [Lauska CD063]
  9. As gribieju meza braukt, Laimas Muzykanti (3:38), Rodi (2015), [Lauska CD056]
  10. Gauzi raud saulite, Laimas Muzykanti (4:06), Rodi (2015), [Lauska CD056]
  11. Vokors it, Laimas Muzykanti (3:15), Rodi (2015) [Lauska CD056]
  12. Es atradu vien’ pupinu, Ilgi (3:03), Agrie gadi (Agrie gadi) (2002), [UPE CD 032]
  13. Baltaitina juru brida, Ilgi (3:01), Agrie gadi (Agrie gadi) (2002), [UPE CD 032]
  14. Rami, rami, Ilgi (4:49), Agrie gadi (Agrie gadi) (2002), [UPE CD 032]
  15. Stadiju ievinu, Ilgi (3:28), Agrie gadi (Agrie gadi) (2002), [UPE CD 032]
  16. Kumami Iedama, Trakula (3:55), Sviests IV (2011), [Lauska CD037]

FolkIt, 8 juni 2017: Sardinië

In deze aflevering aandacht voor Sardijnse muziek.

Polyfone vokale muziek, zoals die wordt uitgevoerd door viertallen mannen, is bijzonder. ‘cantu a tenòre‘ verwijst niet zozeer naar een stemsoort (tenor) alswel naar een bepaalde manier van zingen. In FolkIt verschillende voorbeelden daarvan: Tenores Ogliastra, Tenores di Sarule en Tenores di Bitti. Het verhaal gaat dat de stemmen een eigen geluid immiteren: de wind, een blatend schaap, een loeiende koe. Verder maakt het gebruik van boventoonzang deze muziek bijzonder. Wellicht de bekendste groep is

Tenores di Bitti:

Tenore Supramonte Orgosolo:

In FolkIt ook typisch Sardijnse instrumentale muziek, gespeeld op launeddas: een blaasinstrument bestaande uit drie pijpen waarmee één speler dus twee onafhankelijke melodieën kan spelen, terwijl de langste pijp een vaste toon voortbrengt. Het schijnt dat 30 eeuwen vòòr Christus al op de voorloper van dit instrument (met twee pijpen) gespeeld werd. De bespeler van het instrument maakt gebruik van circulaire ademhaling.

Helaas geen bewegende beelden van twee legendarische bespelers van de launeddas: Efisio Melis (1890–1970) en Antonio Lara (1886–1979), in FolkIt wel geluidsopnames.

Wèl bewegende beelden van Maria Carta (24 juni 1934 – 22 september 1994):

Maria Carta in The Godfather II:

FolkIt, 11 mei 2017: Griekenland (diverse stijlen)

In FolkIt een gevarieerd programma met Griekse muziek. Muziek zoals uitgevoerd door een Nederlandse groep: Palio Paréa.

Uiteraard aandacht voor Smyrneika, de stijl die oorspronkelijk uit (Griekse) Smyrna (het huidige Turkse Izmir) komt en door Griekse vluchtelingen mee werd genomen naar het huidige Griekenland, onder andere Athene. Daar wordt het Rebetika en ontwikkelt het zich tot een heel gevarieerde muzieksoort die tot op de dag van vandaag populair is in Griekenland.

Een van de belangrijkste componisten/ uitvoerders van de oude Rebetika is Markos Vamvakaris, ook wel de ‘patriarch van de rebetika’ genoemd.

Een van de populairste zangeressen van Rebetika (overigens oorspronkelijk alleen door mannen uitgevoerd) is Katerina Tsiridou.

Katerina Tsiridou met Kompania

Je zou de Griekse ‘folk’ tekort doen wanneer je geen aandacht besteed aan andere stromingen, zowel uit Griekenland zelf als uit andere mediterane landen zoals Italië. Savina Yannatou neemt, met haar Primavera en Salonico, een aparte plaats in met haar aandacht voor onder andere Italiaanse, Spaanse en Noord Afrikaanse muziek.

Savina Yannatou gast & interview in Vrije geluiden, 12 februari 2012

Encardia brengt Italiaanse tarantella’s, zoals ze ook in Griekenland populair zijn.

Protasis, een Griekse uitgever van, o.m., prachtige CDs met Griekse muziek:



… en als aanvulling had ik eigenlijk ‘misirlou’ van Vinicio Capossela willen nemen. Perfecte brug naar mijn volgende FolkIt (over Italië; Sardinië in het bijzonder), maar deze versie van Dick Dale (speel vanaf 1’32”) is ook grappig en daarmee sta je weer met beide benen op de grond…

FolkIt, 13 april 2017: Roemenië (Electrecord)

Gabi Lunca | Romica Puceanu | meer (links)

Roemenië kende tijdens het communisme slechts één platenmaatschappij. Net als in bijvoorbeeld de Sovjet Unie (Melodia) en Hongarije (Hungaroton) bracht die maatschappij alles uit: van klassiek tot pop, van jazz tot volksmuziek. In Roemenië was er Electrecord. Overigens is Electrecord al in 1932 opgericht, dus voor de communistische periode. Na 1990 ging het snel bergafwaarts met Electrecord.

Wat de volksmuziek betreft was er aandacht voor de ‘officiële’ volksmuziek, maar ook voor de muziek die zich meer in de privé-sfeer afspeelde (muzica de mahala).

Naast de onvermijdelijke panfluit en cymbalom bijzondere aandacht in Folkit voor twee dames uit de wereld van de muzica de mahala: Gabi Lunca en Romica Punceanu. Vaak oude opnamen, die technisch nogal gemankeerd zijn, maar laten horen hoe voortreffelijk en virtuoos er gespeeld werd.

Gabi Lunca

Gabi Lunca werd in 1938 geboren en maakte carrière met Roemeense grootheden als Toni Iordache en Ion Onoriu (tevens haar echtgenoot). Zij was tijdens het bewind van Ceausescu een van de populairste zangeressen in het genre. En hoewel haar muziek op de radio werd verbannen naar de vroege ochtend (5 uur) weerhield dat haar fans er niet van met een kop Nescafé te luisteren. Na de afzetting van Ceausescu is ze overgeschakeld op religieus repertoire. Naast zangeres was ze zorgzaam moeder van 4 kinderen. Heel anders verging het haar tijdgenote en zangeres Romica Puceanu. Na de twee filmpjes hieronder meer over haar…

Romica Puceanu

Romica Puceanu werd in 1926 geboren en debuteerde reeds op 14-jarige leeftijd maar was minder  fortuinlijk dan Gabi Lunca: het zat haar niet mee in het liefdesleven en moest dat verdriet verdrinken. Haar carrière werd ook bemoeilijkt doordat ze zigeuner was: het was vrijwel onmogelijk in het buitenland op te treden en plaatopnamen waren ook gemakkelijker geweest indien ze dat niet was. Ze is vergeleken met grootheden als Billie Holiday en Cesária Évora.

Ze overleed in 1996 als gevolg van een auto-ongeluk.

meer…

Robert Garfias: bevat gedigitaliseerde opnamen van oude Selectrecord gramofoonplaten en veldopnamen uit, o.a. Roemenië, Spanje

http://www.socsci.uci.edu/~rgarfias/sound-recordings/romania/romica.html

een prachtige ‘rip’ van Gabi Lunca: Da mama cu biciu n mine

http://music-blog.ro/2012/05/gabi-lunca-da-mama-cu-biciu-n-mine-electrecord-hd/